تعریف حسابداری، استفاده کنندگان از اطلاعات حسابداری و آینده حسابداری
تعریف حسابداری
تعاریف متعددی برای حسابداری وجود دارد. در یک تعریف حسابداری را یک علم می دانند و در تعریفی دیگر حسابداری را یک فن می دانند . در تعریفی دیگر حسابداری را یک فرایند می دانند که مانند همه فرایندها شامل سه مرحله جمع آوری ، پردازش و گزارشگری است.
از این رو حسابداری فرآیندی است که به جمع آوری داده های مالی و غیر مالی می پردازد ، سپس داده های خام را طبقه بندی ، ثبت و نگهداری و تلخیص می نماید و در نهایت محصول پردازش شده را در قالب گزارشات مالی به استفاده کنندگان از این اطلاعات جهت اخذ تصمیمات آگاهانه ارائه میدهد.
لذا محصول نهایی حسابداری ، گزارشات مالی است که توسط واحد مالی به مدیر عامل و اعضا هیات مدیره ارائه می شود.
استفاده کنندگان از گزارشات مالی
استفاده کنندگان از اطلاعات مالی به دو دسته زیر طبقه بندی می شوند:
- استفاده کنندگان درون سازمانی
- استفاده کنندگان برون سازمانی
استفاده کنندگان درون سازمان : به استفاده کنندگانی گفته می شود که در داخل سازمان وجود دارند. مانند مدیر عامل ، مدیر تولید ، مدیر اداری ، مدیر کارخانه و …
استفاده کنندگان برون سازمانی : به استفاده کنندگانی اطلاق می گردد که در خارج از سازمان وجود دارند و از گزارشات مالی جهت تصمیم گیری استفاده می نمایند . مانند صاحبان سهام ، سازمان امور مالیاتی ، سازمان تامین اجتماعی ، بانک و …
انواع گزارشات مالی
گزارشات مالی به دو دسته تقسیم می شوند:
- گزارشات درون سازمانی
- گزارشات برون سازمانی
گزارشات درون سازمانی (مدیریتی) : گزارشاتی هستند که به استفاده کنندگان درون سازمانی ارائه می شوند و تهیه آن مطابق با نیاز استفاده کنندگان است و در سازمان های مختلف متفاوت هستند. مانند گزارش بهای تمام شده
گزارشات برون سازمانی : گزارشاتی هستند که به استفاده کنندگان برون سازمانی ارائه می شوند و دارای یک فرمت مشخص هستند. این گزارشات بر اساس استاندارهای حسابداری تهیه می شوند و در صورت نیاز حسابرسی می شوند. صورت های مالی مهمترین گزارش برون سازمانی محسوب می شوند.
تاریخچه حسابداری
سابقه حسابداری به اندازه طول تاریخ بشر است. از زمانی که انسان ها مبادله کالا را شروع نمودند ، نیاز به ثبت و نگهداری مبادلات داشتند. در لوحه های گلی به دست آمده از تمدن بابل که مربوط به 3600 سال قبل از تاریخ میلاد مسیح است، وجود سیستم حسابداری به منظور نگهداری حقوق کارگران به چشم می خورد. در آثار تاریخی به دست آمده از مصر باستان، یونان ، رم و ایران نیز از وجود روش های حسابداری برای ثبت و ضبط اطلاعات مربوط به باج و خراج دریافتی به چشم می خورد. انقلاب صنعتی اروپا که از اواسط قرن هجدهم به وقوع پیوست ، نقطه عطفی در گسترش کسب و کارها و استفاده حرفه ای از حسابداری بود.
- فرآیند های حسابداری
- شناسایی رویدادهای مالی
- دریافت اسناد و مدارک مرتبط با رویدادهای فوق
- ثبت اسناد و مدارک در دفتر روزنامه
- انتقال اسناد از دفتر روزنامه به دفتر کل
- تهیه تراز آزمایشی
- ثبت اصلاحات
- بستن حساب ها
- تهیه گزارشات مالی و صورت های مالی
رشته های حسابداری
رشته های حسابداری عبارتند از:
- حسابداری مالی : وظیفه ثبت و پردازش وقایع مالی واحدهای اقتصادی و تهیه گزارشات مالی به استفاده کنندگان درون سازمانی و برون سازمانی را دارد.
- حسابداری مدیریت (صنعتی) : وظیفه تهیه اطلاعات مالی مورد نیاز مدیران را به منظور برنامه ریزی ، کنترل عملیات و تصمیم گیری بر عهده دارد.
- حسابداری دولتی : رشته ای از حسابداری که وظیفه ثبت و گزارشگری وقایع مالی موسسات دولتی مثل وزارتخانه ها ، شهرداری ها و … را به عهده دارد.
- حسابداری مالیاتی : این رشته از حسابداری وظیفه تشخیص اثرهای مالیاتی عملیات و فعالیت های مالی را بر عهده دارد.
- حسابداری مسئولیت های اجتماعی : رشته نوینی در حسابداری است که کار ارزیابی و محاسبه منافع و بهای تمام شده فعالیت های مختلف را از دیدگاه اجتماعی بر عهده دارد.
اصول حسابداری
رهنمودها و قواعد ناظر بر اندازه گیری، ثبت ، پردازش و گزارشگری رویدادهای مالی را اصول حسابداری می نامند.
اصول حسابداری عبارتند از :
- اصل بهای تمام شده تاریخی : اساس این اصل ثبت رویدادها بر مبنای بهای تمام شده در زمان وقوع است. گزارش اطلاعات بر اساس بهای تمام شده ( ارزش تاریخی) مبنایی قابل اعتماد و اتکا برای گزارشات مالی است.
- اصل تحقق درآمد : بر اساس این اصل ، درآمد واحدهای اقتصادی خدماتی در زمان ارائه خدمات و درآمد واحدهای اقتصادی بازرگانی و تولیدی در زمان انتقال مالکیت کالا تحقق می یابد.
- اصل تطبیق هزینه ها با درآمدها : بر اساس این اصل ، درآمدها و هزینه های یک واحد اقتصادی باید در دوره زمانی یکسان ثبت شوند تا نتیجه عملکرد واحد اقتصادی را به بهترین شکل ممکن ارائه دهند. یعنی هزینه های یک دوره باید از درآمدهای همان دوره کسر شوند.
- اصل افشا : بر اساس این اصل ، اطلاعات و حقایقی که برای اخذ تصمیم های مدیران ، ضرورت دارد باید همراه با صورت های مالی افشا شوند.
مفروضات حسابداری
مفروضات حسابداری در حکم مفاهیم اساسی و زیر بنایی برای حسابدارن هستند و شامل موارد زیر می شوند:
- فرض تفکیک شخصیت : بر اساس این فرض ، شخصیت هر واحد اقتصادی مستقل از صاحب و صاحبان آن است.
- فرض واحد اندازه گیری : بر اساس این فرض ، از یک واحد اندازه گیری مشترک بر حسب پول برای ثبت و ضبط اسناد و مدارک و گزارشگری استفاده می شود.
- فرض تداوم فعالیت : بر اساس این فرض ، عمر واحد اقتصادی نامحدود است.
- فرض دوره مالی : با وجود نامحدود بودن عمر واحد اقتصادی ، جهت ارائه بهتر گزارشات به استفاده کنندگان، عمر واحد اقتصادی به دوره های کوچکتر 12 ماهه تقسیم می شوند. هر دوره 12 ماهه ، یک سال مالی نامیده می شود.
- فرض تعهدی : بر اساس این فرض ، شناسایی درآمدها در زمان وقوع معامله است نه زمان دریافت وجه و زمان شناسایی هزینه ها در زمان وقوع آن می باشد نه زمان پرداخت وجه.
آینده حسابداری
رشته حسابداری با توجه به گستردگی حوزه های آن همیشه از بازار کار خوبی برخوردار بوده است. با توجه به پیشرفت تکنولوژی ، توسعه سازمان ها و کمبود منابع در دسترس سازمان ها ، جایگاه و اهمیت رشته حسابداری ، جهت ارائه گزارشات مهم و سرنوشت ساز مالی به مدیران بیش از گذشته می گردد. از این رو بستر مناسبی برای رشد و توسعه در این رشته وجود دارد.
لذا افرادی که در امور حسابداری و مالی مشغول به فعالیت هستند در جهت پاسخگویی به نیاز صاحبان کسب وکار ، باید بیشتر از گذشته تلاش نمایند.
